Svake godine Republiku Srpsku zatrpa oko 30.000 tona ambalažnog otpada, a dobar dio tog smeća je plastika, koja ugrožava rijeke, šume, planine. Plastične boce, koje su najmasovniji zagađivači uglavnom uvozimo, zajedno sa hiljadama litara, po zdravlje štetnih, uglavnom gaziranih napitaka velikih svjetskih brendova.
Na ovo su upozorili eko aktivisti povodom Međunarodnog dana zaštite životne sredine, koji se danas obilježava u više od 140 zemalja svijeta, a ove godine je posvećen upravo borbi protiv zagađenja prirode plastikom.
U BiH ovim gotovo nerazgradivim otpadom ugroženi su čak i nacionalni parkovi, upozoravaju iz UN Programa za životnu sredinu UNEP.
– Najslikovitiji primjer za to je Nacionalni park Drina, najnovije zaštićeno područje u RS. Prizori su šokantni, a šteta dugotrajna. Poseban problem su plastične mikročestice, koje iz malih rijeka plutaju u velike, a potom i u mora i okeane. Ribe to unose u svoj organizam, a onda i ljudi, koji se hrane ribom ili morskim plodovima, taj otrov unose u svoj organizam. Sjetimo se kolika se prašina digla zbog prisustva žive u tunjevini, ali plastičen mikročestice su dugoročno posmatrano mnogo opasnije – upozorava Amina Omičević, šefica kancelarije UNEP u BiH.
Ona podsjeća da je ovom vrstom otpada ugrožena i morska obala BiH, na poluostrvu Klek kod Neuma, koji je prije rata bio zaštićeno područje, sa rijetkim biljnim i životinjskim vrstama, i gdje su povremeno otkrivane čak i nove vrste flore i faune.
Omičevićeva dodaje da divljih deponija ili smeća koje za sobom ostavljaju nesavjesni posjetioci ima u skoro svakom od 33 zaštićena područja u BiH, te da se još radi na zakonskom regulisanju zbrinjavanja ambalažnog otpada.
Mada su efekti toga u prirodi slabo vidljivi, u Republici Srpskoj već postoje propisi, na osnovu kojih Fond za zaštitu životne sredine RS godišnje prikupi oko 2,5 miliona KM nakande od zagađivača prirode ambalžnim otpadom.
– Za oko 85 odsto tog otpada odgovorni su uvoznici, a za oko 15 odsto domaći proizvođači. Prikupljeni novac, putem javnog poziva, dodjeljujemo opštinama i komunalnim preduzećima, kako bi oni unaprijedili sistem za odvajanje i zbrinjavanje otpada – kaže direktor Fonda Srđan Todorović.
Dodaje da Fond nema precizne podatke o tome koliki procenat ambalažnog otpada čini plastika, ali vjeruje da se radi o znatnoj količni koja “ozbiljno opterećuje životnu sredinu”.
U BiH postoji samo jedna fabrika za reciklažu plastične ambalaže, “Omorika” iz Doboja i tu se prerađuje sav plastični ambalažni otpad, najčešće platičen boce, koji ne završe na deponijama mješovitog otpada ili u prirodi.
Mnoge vrste otpada se izvoze, iako bi se njegovom preradom mogli zaraditi milioni. U tu kategoriju spada i staklo, koje se može reciklirati stoodstotno i neograničen broj puta, ali u BiH se time niko ne bavi.
srpskainfo.com
