U periodu od 25. do 29. januara u Republici Srpskoj je od posljedica teške akutne respiratorne infekcije (SARI) umrlo devet (9) pacijenata. U Univerzitetskom kliničkom centru RS u Banjaluci preminulo šestoro (6) pacijenata, dok je u Doboju, Zvorniku i Trebinju prijavljen po jedan smrtni slučaj teške akutne respiratorne infekcije. Uglavnom su to osobe starije životne dobi i svi su bili zaraženi virusom influence A(H1)pdm09.
Prema posljednjim podacima Instituta za javno zdravstvo Republike Srpske, od početka godine umrlo je 12 pacijenata oboljelih od akutne respiratorne infekcije (SARI) , koji su bili zaraženi virusom influence A(H1)pdm09, dok se broj oboljelih popeo na 77, od čega su 73 SARI slučaja i četiri (4) ILI slučaja. Kod svih oboljelih je utvrđeno prisustvo virusa influence A(H1)pdm09. Prvi smrtni slučaj registrovan je 22. januara.
U Institutu tvrde da nema razloga za brigu, niti proglašenje epidemije, jer se podaci iz svih opština redovno prate i savjetuju mjere prevencije, izbjegavanje zatvorenih prostora u kojima borave veće grupe ljudi, primjenu mjera lične, a posebno respiratorne higijene. Napominju da je vakcinacija najbolji vid zaštite protiv svih svojeva virusa gripe.
Ministar zdravlja Alen Šeranić ističe da Institut javnog zdravstva, shodno kretanjima iz prethodnih godina procjenjuje stvarni rizik i na osnovu toga definiše elemente za proglašenje epidemije.
– Institut prima redovno informacije iz svih opština i bolnica, prije svega vezano za teške, akutna oboljenja pluća. Vecina pacijenata ima određene komorbiditete, već su oboljeli od određenih bolesti i zbog toga je vakcinacija za tu vrstu pacijenata vrlo važna za prevenciju, kaže Šeranić.
Institut javnog zdravstva podatke o broju umrlih i oboljelih objavljuje parcijalno, zbog čega je teško pratiti stvarno stanje. Izvještaj o broju oboljelih u četvrtoj sedmici januara, koji objavljujemo u cjelosti, nisu ni malo ohrabrujući.
Pregled epidemiološke situacije
U četvrtoj nedjelji 2019. godine, domovi zdravlja Republike Srpske su prijavili 4.818 akutnih respiratornih infekcija (ARI), dok je oboljenja sličnih gripi (ILI) registrovano 2.050. U bolnicama u Republici Srpskoj u ovoj sedmici prijavljeno je 101 slučaj teške akutne respiratorne infekcije (SARI) koji su zahtijevali hospitalizaciju i to 53 slučaja u Univerzitetskom kliničkom centru Republike Srpske, 29 slučaja u OB Doboj, 8 slučaja u OB Prijedor, 3 slučaja u OB Zvornik, 1 slučaj u Univerzitetskoj bolnici Foča, 4 slučaja OB Istočno Sarajevo i 3 slučaja u OB Trebinje. Od početka sezone ukupno je prijavljeno 40.001 ARI infekcija, ILI infekcija 10.980, dok je SARI infekcija od početka ukupno registrovano 209.
Najveća učestalost prijavljivanja oboljenja sličnih gripi (ILI) su imale regije Trebinje i Istočno Sarajevo, a najmanje Foča i Bijeljina, dok je najviše SARI slučajeva prijavljeno u Univerzitetskom kliničkom centru Republike Srpske i OB Prijedor. Najveći broj oboljelih od ILI infekcija je u uzrasnim grupama 5-14 i 30-64, dok je u kategoriji SARI infekcija najviše oboljelih u uzrasnim grupama 30-64 i 65< godina. Polna distribucija je uglavnom ujednačena.
Poredeći ove podatke sa prethodnom sezonom, sve tri grupe infekcija pokazuju veće vrijednosti u odnosu na prethodne sezone u istom periodu. Međutim, pored evidentnog porasta aktivnosti virusa u Republici Srpskoj, regionu i zemljama Evrope, povećan broj registrovanih oboljelih svakako se pripisuje i jačem nadzoru nad teškim akutnim respiratornim infekcijama i boljom primjenom definicije slučaja, kao i većim mogućnostima i kapacitetima za testiranje oboljelih, što prethodnih godina nije bio slučaj.
Takođe, kada poredimo prethodne dvije sezone sa sadašnjom 2018/19, naglašavamo da su one bile neuobičajeno blage pa se samim tim ova sezona čini još intenzivnija nego što je to uobičajeno za sezonsko javljanje influence. Trenutno se nalazimo u periodu najveće aktivnosti virusa influence, koja obično traje od 4. do 8. nedjelje svake godine. Dakle nema razloga za proglašavanje epidemije influence.
Testiranje
U 4. nedjelji testirana su 92 uzorka, od kojih je pozitivno bilo 77 uzoraka i to: 73 SARI slučaja i 4 ILI slučaja, a kod svih je utvrđen virus influence A(H1)pdm09, što predstavlja 64% od dosad ukupno uzetih uzoraka od početka sezone. Kod svih pozitivnih testiranih slučajeva, utvrđen je virus influence A(H1)pdm09.
Smrtni ishodi
Institutu za javno zdravstvo Republike Srpske prijavljeno je da je 9 pacijenta preminulo od posljedica teške akutne respiratorne infekcije (SARI). Od toga je Univerzitetski klinički centar Republike Srpske prijavio da je preminulo šestoro pacijenta koja su bila pozitivna na virus influence A(H1)pdm09, zatim OB Doboj je prijavio jedan smrtni slučaj koji je takođe bio pozitivan na virus influence A(H1)pdm09, OB Zvornik takođe jedan smrtni slučaj i OB Trebinje jedan smrtni slučaj teške akutne respiratorne infekcije. Svi pacijenti su lica srednje do starije životne dobi i nijedan od preminulih pacijenata nije bio vakcinisan protiv gripe.
Epidemiološka situacija u Evropi
Institut za javno zdravstvo Republike Srpske svakodnevno prati epidemiološku situaciju u Republici Srpskoj i regionu, kao i informacije Evropskog centra za kontrolu bolesti i Svjetske zdravstvene organizacije.
Prema podacima sa kojima raspolaže Evropski centar za kontrolu bolesti (ECDC) i Svjetska zdravstvena organizacija (SZO), aktivnost virusa influence je u porastu u većini zemalja u sjevernoj hemisferi i registrovana je cirkulacija virusa influence A i B.
Nekoliko zemalja je prijavilo lokalnu ili regionalnu aktivost virusa influence. Podaci iz 104 zemlje koje su zvanično prijavile podatke, pokazuju da od testiranih uzoraka koji su bili pozitivni na influencu, najviše je onih pozitivnih na tip A (98,3%), a od toga 79,4% je podtip A(H1N1)pdm09, dok je podtipa A(H3N2) bilo 20,6%. Od uzoraka koji su bili pozitivni na influencu B (1,7%), B-Yamagata soj je zastupljen u 38,1% uzoraka , a B-Victoria soj 61,9%.
Preporuke i mjere prevencije
Sojevi virusa influence koji su zasad dominantni i koji trenutno cirkulišu u sjevernoj hemisferi po dosadašnjoj genetskoj karakterizaciji upravo odgovaraju sojevima sadržanim u vakcini. To je veoma značajan podatak u pogledu prevencije ove bolesti i koristi koje imaju svi koji su se vakcinisali ove godine.
Zbog većeg boravka u zatvorenom prostoru i mjestima gdje borave veće grupe ljudi (učionice, čekaonice, sredstva javnog prevoza, bioskop itd) neophodno je primjenjivati mjere lične, a posebno respiratorne higijene kao i higijene prostora u kojem živimo i radimo. Pored redovnog pranja ruku toplom vodom i sapunom, pokrivanja usta maramicom prilikom kihanja i kašljanja, jako je važno često provjetravati prostorije.
Dio opšte zdravstvene kulture je ne samo briga o sopstvenom zdravlju, već i briga o osobama u okruženju. U narednom periodu, posebnu pažnju treba obratiti prilikom posjete pacijentima u bolnicama, kao i osobama smještenim u ustanovama za trajni boravak (starački domovi, njega lica sa posebnim potrebama i sl). Trajanje posjete treba svesti na minimum, u posjetu ići samo ako smo sigurni da nemamo neku respiratornu infekciju i izbjegavati blizak kontakt sa oboljelim.
Istinito
