Zaduživanje stanovništva BiH kod komercijalnih banaka ne posustaje, a građani i dalje najviše dižu nenamjenske potrošačke kredite koje uglavnom koriste za krpljenje rupa u kućnim budžetima.
Zato ne čudi što krediti stanovništvu iz godine u godinu bilježe rast, a samo u martu ove godine su, u poređenju sa istim mjesecom lani, porasli za 7,5 odsto.
S druge strane, ukupni krediti plasirani stanovništvu u proteklih šest godina porasli su za skoro 2,34 milijardi KM ili čak 33 odsto, a 2013. su iznosili 7,06 milijardi maraka.
Poslednji podaci Centralne banke BiH pokazuju da je zaključno s martom ove godine sektoru stanovništva bilo plasirano ukupno 9,4 milijardi maraka, od čega se preko 7 milijardi KM odnosi upravo na nenamjenske kredite.
Poređenja radi, svaki građanin BiH je, u odnosu na 2013. godinu, lani bio zaduženiji za čak 600 KM. Prema podacima Centralne banke BiH, prije pola decenije kreditna zaduženost po stanovniku iznosila je 2.010, a, na primjer, u septembru lani 2.612 KM.
Najveća slabost naših građana su nenamjenski potrošački krediti, do kojih dolazimo relativno lako, odnosno bez komplikovanih procedura i obaveznih garancija, a ni primanja ne moraju da budu nešto visoka da bi novac bio odobren.
Takođe, učešće nenamjenskih kredita stanovništvu od 2015. do kraja marta ove godine kretalo se u rasponu od 72 do 75,6 odsto ukupnih kredita.
Ovo je, praktično, potvrda da većina građana, zbog nedovoljnih primanja, nema izbora nego da se sve više zadužuje. A kredite bukvalno dižemo za sve i svašta – za plaćanje nagomilanih računa, za ogrijev, registraciju auta, kupovinu najrazličitijih roba, opremanje djece u školu, pravljenje svadbe ili sahrane, kupovinu automobila, opremanje stana.
Stojanka S, trgovac iz Banjaluke, kaže da prosječne porodice u današnje vrijeme malo koji vanredni trošak mogu da podnesu bez zaduživanja.
– U braku sam devet godina, a u ovom periodu smo suprug i ja digli ukupno pet kredita. Prvi smo uzeli da opremimo sprat kuće, drugi kad se rodilo prvo dijete. Kako iskrsne neki izdatak, dignemo novi kredit, platimo što treba, zatvorimo stari i tako ukrug. To nije ništa čudno, s obzirom na činjenicu da je moja plata 600, a suprugova 850. Realno, ovaj novac je, kad ljudi imaju djecu, dovoljan za one najosnovnije potrebe. Sve ostalo zahtijeva zaduživanje – ističe naša sagovornica.
Takođe, sve češće se dešava da se ljudi zadužuju da bi vratili stare kredite, jer nisu u stanju da rate servisiraju od tekućih primanja.
Više istraživanja pokazalo je da čak 73,1 odsto stanovništva u BiH redovno posuđuje novac, odnosno da za većinu dodatni udar na budžet predstavlja svaki iznenadni trošak veći od 50 KM. Zbog toga su prisiljeni da se zadužuju, pa da, kad prime plate ili penzije, vraćaju dug ili plaćaju rate, i tako ukrug. Ljudi kojima treba manje para, mogu da se snađu kod rođaka i ostalih bliskih osoba, dok oni kojima trebaju veće svote moraju da dižu kredite.
Preduzetništvo „na čekanju“
Krediti za kupovinu automobila u martu ove godine iznosili su 8,8 miliona KM, što je približno iznosu od prije tri godine. Krediti za popravku postojećih stambenih jedinica u martu su iznosili 46,7 miliona KM, za razliku od 2015, kada su bili veći od 65 miliona KM.
S druge strane, krediti za izgradnju ili kupovinu novih stambenih jedinica u martu su bili nešto veći od milijardu KM, što je rast od 11 odsto u odnosu na decembar 2017. Za kupovinu postojećih stambenih jedinica ukupni krediti su iznosili 683,1 miliona KM, ili 13,3 odsto više nego krajem 2017. Samo dva odsto kredita odobrenih stanovništvu odnosi se na preduzetništvo.
srpskainfo.com
