U Službenom glasniku Republike Srpske objavljeno je rješenje Ustavnog suda Srpske kojim se ne prihvata inicijativa za ocjenjivanje ustavnosti člana 3 stav 3 Zakona o javnom okupljanju.
Ustavnom sudu Republike Srpske podnesena je inicijativa za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti člana 3 stav 3 Zakona o javnom okupljanju u kojoj se navodi da osporena zakonska odredba nije u saglasnosti sa pojedinim članovima Ustava Republike Srpske, Evropske konvencije o ljudskim pravima i Međunarodnog pakta o građanskim i političkim pravima.
Članom 3 stav 1 Zakona o javnom okupljanju propisano je da je prostor primjeren za javni skup javno mjesto koje je pristupačno i pogodno za okupljanje lica čiji broj i identitet nije unaprijed određen i na kome okupljanje građana ne dovodi do ugrožavanja prava drugih lica, bezbjednosti ljudi i imovine, zdravlja ljudi i ometanja javnog saobraćaja.
Prema stavu 3 člana 3 ovog zakona aktom grada, odnosno opštine određuje se prostor iz stava 1 ovog člana. U postupku ocjenjivanja osporene zakonske norme Ustavni sud je imao u vidu odredbe iz Ustava Republike Srpske, kojim je utvrđeno da Republika uređuje i obezbjeđuje ostvarivost i zaštitu ljudskih prava i sloboda. Osim toga, u konkretnom slučaju relevantan je i član 30 Ustava, prema kojem građani imaju pravo na mirno okupljanje i javni protest, a sloboda okupljanja može se zakonom ograničiti samo radi zaštite bezbjednosti ljudi i imovine.
Odredbama Ustava u odnosu na koje je podnosilac inicijative tražio ocjenu ustavnosti utvrđeno je da je zajemčena sloboda misli i opredjeljenja, savjesti i uvjerenja, kao i javnog izražavanja mišljenja /član 25/, sloboda političkog organizovanja i djelovanja u skladu sa zakonom, te da je zabranjeno političko organizovanje i djelovanje usmjereno na ugrožavanje demokratije, narušavanje integriteta Republike, kršenje Ustavom zajemčenih sloboda i prava i raspirivanje nacionalne, rasne ili vjerske mržnje i negrpeljivosti – član 31.
Takođe, prema ovom zakonu, građani imaju pravo da javno iznose mišljenje o radu državnih i drugih organa i organizacija, da im podnose predstavke, peticije i prijedloge i da na njih dobiju odgovor – član 32.
Saglasno Ustavom utvrđenim ovlašćenjima, Zakonom o javnom okupljanju uređena su javna okupljanja građana radi javnog izražavanja političkih, socijalnih i drugih uvjerenja i interesa, način organizovanja mirnih okupljanja i javnih protesta, javne priredbe i drugi javni skupovi koji su slobodni i ostvaruju se na načmn propisan ovim zakonom.
Tako je predviđeno da se samo ovim zakonom mogu propisati ograničenja prava na javno okupljanje radi zaštite Ustavom utvrđenog poretka, javnog morala i zdravlja ljudi, kao i zaštite sloboda i prava drugih ljudi – član 5, da se, izuzev prostora određenog aktom grada, odnosno opštine iz člana.
Član 3 stav 3 ovog zakona, mirno okupljanje ne može održavati u blizini bolnica na način da ometa pristup vozilima hitne pomoći, u blizini dječijih vrtića i osnovnih škola dok u njima borave djeca, u nacionalnim parkovima i zaštićenim parkovima prirode, osim mirnih okupljanja koja imaju za cilj popularizaciju zaštite prirode i čovjekove okoline, kao i obilježavanje značajnih istorijskih datuma u blizini spomenika kulture, ako bi to moglo prouzrokovati uništenje ili oštećenje zaštićene vrijednosti.
Takođe, mirno okupljanje ne može se održavati na magistralnim, regionalnim i lokalnim putevima na način kojim se ugrožava bezbjednost saobraćaja, te u blizini objekata koji se posebno obezbjeđuju na udaljenosti najmanje 50 metara od njih – član 12, te da će nadležni organ rješenjem zabraniti održavanje mirnog okupljanja ako je prijavljeno na prostorima na kojima se u skladu sa ovim zakonom ne može održavati – član 13 tačka 5..
Sud je ocijenio da propisima iz osporene odredbe člana 3 stav 3 Zakona o javnom okupljanju nisu narušene ustavne norme na koje se ukazuje u inicijativi, a prilikom ove ocjene Sud je, prije svega, imao u vidu da Ustav jamči slobodu okupljanja na opšti način, te da ova sloboda može biti ograničena samo zakonom, u skladu sa ustavnim okvirom zakonodavne nadležnosti u domenu ljudskih prava. S obzirom na to da je svrha ovog ograničenja da se zaštite najviše ustavne vrijednosti, članom 30 stav 2 Ustava predviđeno je da se sloboda okupljanja može zakonom ograničiti samo radi zaštite bezbjednosti ljudi i imovine.
Osnovne principe i okvir ograničenja slobode okupljanja utvrdio je Ustav, a zakonodavac je, shodno ustavnom ovlašćenju, te u okviru datih ograničenja, članom 3 stav 1 predmetnog zakona propisao potrebne kriterijume i definisao prostor primjeren za javni skup. U rješenju Ustavnog suda se navodi da je članom 12 određen prostor na kojima se mirno okupljanje ne može održavati, te je osporenom normom stava 3 ovog člana dao ovlašćenje jedinici lokalne samouprave da svojim aktom odredi konkretne prostore na svom području koji su nerimjereni za javno okupljanje.
Iz navedenog proizlazi da osporeno propisivanje ne zadire u suštinu ustavnih prava na mirno okupljanje i javni protest, niti ih ograničava, već naprotiv, omogućava realizaciju ovih prava.
Sud je ocijenio da predmetnom zakonskom normom nije povrijeđeno načelo podjele vlasti iz člana 69 stav I, Ustava, kao ni odredba člana 5 alineja 7 Ustava, kako to smatra podnosilac inicijative, odnosno zakonodavac ovakvim propisivanjem nije prenio zakonodavne ingerencije na gradove i opštine.
Osim navedenog, Sud je ocijenio da članom 3 stav 3 Zakona o javnom okupljanju nisu dovedene u pitanje ni garancije iz člana 10 i 11 Evropske konvencije o ljudskim pravima i članovi 19 i 21 Međunarodnog pakta o građanskim i političkim pravima na koje se ukazuje u inicijativi. Navedene norme ovih međunarodnih akata u pogledu slobode javnog okupljanja u suštini sadrže identične garancije, kao i odredbe Ustava Republike Srpske u odnosu na koje je osporena zakonska norma ocijenjena saglasnom.
Zbog toga su, prema ocjeni Ustavnog suda Republike Srpske, neosnovani i navodi inicijative o povredi člana 5 alineja 1 Ustava, kojim se garantuje zaštita ljudskih sloboda i prava u skladu sa međunarodnim standardima.
S obzirom na to da je u toku prethodnog postupka pravno stanje potpuno utvrđeno i prikupljeni podaci pružaju pouzdan osnov za odlučivanje, Sud je, na osnovu člana 40 stav 5 Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske, o ustavnosti osporene odredbe Zakona o javnom okupljanju odlučio bez donošenja rješenja o pokretanju postupka.
Agencije
