Institucije BiH svake godine usvajaju akcione planove za realizaciju preporuka iz izvještaja Evropske komisije, a najveći dio mjera se samo prepiše iz jednog u drugi izvještaj uz izmjenu datuma roka realizacije.
I najnoviji izvještaj za realizaciju prioriteta iz analitičkog izvještaja Evropske komisije pun je mjera iz prošlogodišnjih izvještaja u kojima je samo promijenjen datum realizacije.
I u izvještajima Evropske komisije vidljivo je da se iz godine u godinu ponavljaju iste primjedbe od strane EU, manjkavosti i neispunjene reforme. Primjera radi, u analitičkom izvještaju nalazi se čak 25 oblasti u kojima je ostvaren mali ili nikakav napredak, a zabilježeno je više od stotinu nedostataka ili nepotpunosti u postojećim strategijama, pravilnicima, zakonima, mjerama ili u broju zaposlenih u pojedinim stručnim ili specijalizovanim tijelima.
U najnovijem akcionom planu je januar naredne godine označen kao rok za objavljivanje registra zaposlenih u javnim institucijama, a u Akcionom planu iz davne 2016. godine ista mjera trebalo je da bude realizovana u maju 2017. Na usvajanje strategije za upravljanje javnim finansijama obavezali smo se do maja naredne godine, a i to je strategija koja se ponavlja iz godine u godinu. Tako smo, na primjer, u Akcionom planu iz 2016. obećali da će strategija biti usvojena do maja 2017.
Dio mjera je formalno usvojen, ali se nije maklo dalje od početka. Jedna od njih je usvajanje plana podrške privredi i ruralnom razvoju u BiH. Iako smo strategiju usvojili 2017. godine, u najnovijem Akcionom planu smo se obavezali da ćemo mjere koje smo formalno usaglasili realizovati do sredine naredne godine.
Koliko je to realno najbolje svjedoči “packa” iz Evropske komisije u najnovijem analitičkom izvještaju da je BiH “u ranoj fazi” u oblasti poljoprivrede i ruralnog razvoja, što je briselski način da se kaže da nije ništa urađeno, iako je to oblast o kojoj se govori već više od 10 godina.
Evropska komisija je u analitičkom izvještaju napisala da je BiH “u ranoj fazi” kada su u pitanju reforma javne uprave, pravosuđe, borba protiv korupcije, policijske agencije, tržišna ekonomija, konkurentnost, slobodno kretanje roba, sektor usluga, državna pomoć, informatičko društvo, ruralni razvoj, ribarstvo, energetika, monetarna politika, ekonomija, statistika, industrijske politike, regionalni razvoj, obrazovanje, kultura, zaštita okoline, zaštita potrošača, zdravstvo, finansijska kontrola, budžetski sistem, zaštita djece i omladine, razvojna strategija i razvoj gasne infrastrukture.
Najveći dio evropskih obaveza nalazi se u proceduri kroz usvojene formalne okvire, ali bez skoro ikakvih praktičnih rezultata. Samo kao primjer, iako je uspostavljena Agencija za prevenciju korupcije i koordinaciju borbe protiv korupcije, ona praktično ništa nije uradila kako bi formalno počela da obavlja posao za koji je predviđena. U analitičkom izvještaju upozoravaju da, iako je Agencija potpisala 26 memoranduma o razumijevanju i saradnji u razmjeni informacija, nije uspostavljen direktan pristup ni u jednu od baza podataka nadležnih ministarstava unutrašnjih poslova, agencija za nekretnine, poreskih službi, katastarskih registara i baza podataka registracija vozila. Bez ovih baza podataka Agencija ne može ni početi obavljati posao za koji je uspostavljena.
“Agencija ne može provjeriti podatke u realnom vremenu, niti može automatski detektovati potencijalni sukob interesa. Nema pravnu osnovu da uspostavi administrativne mjere prema institucijama koje ne žele da sarađuju. Primjera radi, ako neka institucija ne pošalje izvještaj antikorupcionih strategija ili akcionih planova, Agencija nema način da ih sankcioniše”, navodi se u analitičkom izvještaju.
U Inicijativi za monitoring EU integracija kažu da je iz Akcionog plana vidljivo da BiH neće ozbiljno pristupiti nastavku procesa evropskih integracija, te da navode da je nepotpun, neadekvatan i nerealan.
“Glavni razlog neispunjavanja obaveza je suštinska želja vladajućih političkih partija da zadrže status quo. Bilo kakva promjena može ugroziti njihove partikularne i uskopartijske interese uspostavljajući vladavinu prava umjesto vladavine lidera, a istovremeno dati građanima i građankama veće slobode, prava i ekonomski prosperitet koji bi ih učinili svjesnim i nezavisnim u odnosu na iste te političke partije”, kaže za “Nezavisne” Rasim Ibrahimagić iz ove organizacije.
