Većina šumskih gazdinstava u Republici Srpskoj godinama posluje sa gubicima, ne zato što nemaju potrebne resurse, već zato što su ona pretvorena u izdašne baze iz kojih lokalni moćnici, uz pomoć rukovodećih ljudi tih javnih preduzeća, izvlače ogromne sume novca.
Jedno od takvih šumskih gazdinstava je i „Gorica“ iz Šipova, koje je, prema poslednjim podacima, u 2021. godini poslovalo sa gubitkom od 161.316 KM.
Privilegije za načelnikovog sestrića
Šumskim gazdinstvom „Gorica“ suvereno vladaju SNSD-ov načenik Šipova Milan Kovač i njegov sestrić Simo Zečević, dok je direktor ovog javnog preduzeća Jovo Dakić, sa svojim odabranim timom, tek njihov posilni.
Kovač i Zečević su u ŠG „Gorica“ u protekle dvije godine postavili kompletnu svoju strukturu da bi njihove privatne firme Drvna industrija Šipovo („DIŠ“) i Fabrika ambalaže Šipovo („FAŠ“) dobile više od pedeset posto posječenih trupaca u šipovskim šumama, mada su, kako tvrde u Udruženju drvoprerađivača „Vitorog“, ranijih godina bili najveći dužnici za isporučene drvne sortimente.
Načelnik Šipova Milan Kovač vlasnik je i direktor preduzeća „DIŠ“ koje je u 2021. godini ostvarilo prihod od 3.449.127 KM. Kao jedan od osnivača te firme navedeno je i preduzeće „EDMEX“, čiji je vlasnik takođe Milan Kovač, ali nema registrovanih prihoda.
Osnivač i direktor „FAŠ-a“ je Kovačev sestrić Simo Zečević, a njegova firma je u 2021. godini ostvarila prihod od ogromnih 13.780.797 KM. Iste te godine ŠG „Gorica“ je zabilježila gubitak veći od 160.000 KM.
Zbog političke podobnosti, a prije svega zbog odličnih veza Kovača sa Miloradom Dodikom, „Šume RS“ su firmi „FAŠ“ dodijelile status “strateškog preduzeća”, mada iz “Vitoroga” tvrde da za to ne postoje zakonom propisani uslovi. Dobijanjem statusa „strateškog preduzeća“ firma „FAŠ“ je privilegovana u odnosu na ostale drvoprerađivače u pogledu dobijanja drvnih sortimenata, neophodnih za poslovanje.
Status „strateškog preduzeća“ u ovom slučaju znači da imate poseban tretman u svemu, pa i da se otpišu kamate na stotine hiljada duga koje je „FAŠ“ imao prema ŠG „Gorica“. Osim otpisa kamata na dug, iz ŠG „Gorica“ su Kovaču i njegovom sestriću Simi priznali reklamacije na isporučene trupce u iznosu većem od stotinu hiljada maraka, i to samo u 2022 godini.
Pritom, sve je uštimano tako da su cijene bukovog i celuloznog drveta, koje u Šipovu obrađuju samo samo „DIŠ“ i „FAŠ“, znatno niže u odnosu na šumarije u okruženju!
Cijene celuloznog drveta u „Šumama RS“ su 60 KM po metru kvadratnom, dok istu količini šumarije van RS i u regionu naplaćuju oko 90 KM po metru kvadratnom. Slična stvar je i sa cijenama tehničke bukve, čija se prva klasa u RS prodaje po 127 KM po metru kvadratnom, a u šumarijama van ovog bh. entiteta po 165 KM.
Zbog svega ovoga drvoprerađivači sa područja Šipova su se udružili i zasuli Okružno javno tužilaštvo Banjaluka i Republičko javno tužilaštvo prijavama (jedna zvanična od „Vitoroga“ i pedesetak anonimnih) protiv rukovodstava „Šuma Srpske“, ŠG „Gorica“, Kovača i Zečevića, ali se stvari nisu pokrenule sa mrtve tačke. Kovač i Zečević nastavili su da javne resurse koriste za lične interese.
Enormna sječa bez kontrole
Izvori Žurnala pojašnjavaju da je rukovodstvo do savršenstva doveo nelegalnu sječu šume i izvoz drvnih sortimenata mimo svih zakonskih propisa. Trupci se voze bez otpremnica, količina isječenog drveta koje se prodaje se prepravlja i štima, što u količini, što u kvalitetu, odnosno lažiraju se klase drveta koje se otprema.
Izvori Žurnala navode da su svi oni, koji nisu mogli mirno posmatrati kako se arči javno dobro, smijenjeni sa funkcija, a da su na njihova mjesta su postavljeni Kovačevi poslušnici.
Tako je smijenjen dugogodišnji tehnički direktor „Gorice“ Borivoj Jović, nakon njega i šef finansija „Gorice“ Mića Vuleta, da bi na kraju, zbog javnog suprotstavljanja onome što se dešava u lokalnom šumskom gazdinstvu Milan Plavšić bio smijenjen sa mjesta predsjednika Skupštine opštine Šipovo.
Nekadašnji SNSD-ovac Plavšić je krajem juna prošle godine isključen iz stranke i promptno smijenjen sa pozicije predsjednika lokalne skupštine pod egidom „kršenja stranačkog kodeksa i pravila ponašanja funkcionera SNSD-a“!
Šipovo je opština bogata šumom i zbog vrtoglavog rasta cijena drvnih proizvoda na svjetskom tržištu imalo je šansu da taj prirodni resurs dobro unovči i da svi građani te male opštine imaju koristi. Kako to obično biva, profitirali su samo pojedinci, dok neki stanovnici Šipova ove godine nisu dobili ni ogrjev, mada su ga uplatili još u martu prošle godine.
Paradoks je da je drvo za ogrjev trenutno skuplje za 1,27 KM po metru kubnom od tehničke bukve treće klase, koja se koristi za pravljenje daske.
Tokom protekle dvije godine nelegalna sječa šume, bez ikakve kontole, išla je bolje nego ikada prije, pregalački se radilo i danju i noću, subotom, ponekad i nedeljom, jer je to iziskivala velika prodajna cijena drvnih sortimenata.
Izvori Žurnala tvrde da se na području Šipova u drugoj polovini 2021. godine i tokom cijele 2022. godine desila neviđena organizovana pljačka trupaca, čak mnogo brutalnija nego što je bila neposredno poslije rata.
Procjenjuje se da je sadašnja, organizovana ekipa koja pustoši šume na području Šipova, u ovom šumskom gazdinstvu usjekla i odvezla skoro više od polovine godišnjeg etata (ukupne količine predviđene za drvu građu) od planirane količine, što iznosi cca 35.000 – 40.000 metara kubnih, koji su nestali bez traga i glasa.
Sve je urađeno po sledećoj šemi – dvije ture trupaca se odvoze istim kamionom na jednu otpremnicu. Nekada su, u toku jednog dana, bile i po tri takve kombinacije.
Izvori Žurnala navode da su tako iz ŠG „Gorica“ tokom poslednjih par godina iscurili milioni maraka, a da za taj organizovani kriminal niko nije odgovarao.
Samo u Šipovu, čiji je načelnik Milan Kovač, može se desiti da je drvo za ogrev skuplje od tehničkog drveta koje se koristi za izradu namještaja. Treća klasa tehničke bukve košta 90 KM po metru kvadratnom, cijena ogrevnog drveta za puk 91,27 KM po metru kvadratnom.
